بحراني امنیتي حالت او د امریکایې ځواکونو د پاتې کیدو اړتیا

د افغانستان اوسني بحراني امنیتي وضعيت د امریکا مشران اړ ايستل چې په افغانستان کې د دې هېواد ماموريت د ۲۰۱۷م کال تر پايه تمديد کړي. دلته په هیواد کې د امریکايي ځواکونو ماموريت به تغيرنه کوي او د افغان امنيتي ځواکونو ملاتړ او روزنې ته به ادامه ورکړي. ولسمشر بارک اوباما اعلان وکړ چې په افغانستان کې یې خپل نظامي ماموريت تر۲۰۱۷مه وغځاوه. ددغې پلان له مخې به امریکا نهه زره او اته سوه امریکايي پوځيان د ۲۰۱۶م کال تر پايه او له هغې وروسته به د ۲۰۱۷م کال تر پايه ۵۵۰۰ سرتيري په افغانستان کې د افغان ځواکونو د روزنې او تجهیز لپاره پریږدي.

د ولسمشر اوباما دغه اعلان د شنونکو له یو شمیر غبرګونو سره مخ دی، ځينې شنونکي د ولسمشر اوباما دغه پریکړه د افغانستان راتلونکې لپاره په ګټه بولي خو ځينې بیا په افغانستان کې له ۲۰۱۶ کال وروسته د امریکایې ځواکونو شتون دلته د جنګ د دوام په معنا بولي. له بل لوري افغان حکومت هم په افغانستان کې د امریکا د ماموریت د تمدید په تړاو د دغه هېوا د ولسمشربارک اوباما له پرېکړې هرکلی وکړ. اجراییه ریاست وايي دغه پرېکړه مرسته کوي چې افغان حکومت د تېرې یوې لسیزې لاسته راوړنې خوندي وساتي. خو بل پلو وسلوالو طالبانو په افغانستان کې د امريکايي پوځيانو د پاتې کیدو په اړه د اوباما پرېکړه غيرمعقوله بللې او ويلي يې دي، چې دغه پرېکړه نه يوازې د افغانستان، بلکې د امريکا په ګټه هم نه ده.

لومړۍ کټه ګوري د افغان ځواکونو د روزنې اوتجهیز لپاره د امریکایې ځواکونو پاتې کیدل اړین بولي او د وسله والو څخه د کندوز ولایت بیرته نیول دلیل راوړي چې افغان امنیتي ځواکونه د امنیتي پيښو د مهارولو وړتیا لري خو د ښه تجهیز او روزنې لپاره یې د امریکایې ځواکونو پاتې کیدل اړین دي. دویمه کټه ګوري بیا نیوکه کوي چې؛ په افغانستان کې چې ۱۵۰۰۰۰امریکایې ځواکونه په دې ونه توانیدل چې سوله او امنیت راولي نو دا دومره کمه شمیره به څه وتوانیږي چې سوله او امنیت راولي. په هر صورت ددواړو کټه ګوریو نظرونه پر ځای دي خو قضاوت باید د افغانستان اوسني امنیتي او سیاسي بحراني حالت ته په کتو وشي.

۱ــ د افغانستان اوسني کړکیچن امنیتي وضعیت او د سولې نیمګړې پروسې ته په کتو وخت دا ایجابوي چې د افغان ځواکونو د روزنې، مالي تمویل او تجهیز لپاره باید امریکایې ځواکونه دلته پاتې شي. اوسني وضعیت ته که وکتل شي نو له هر طرفه د ولایتونو د سقوط اوازې خپریږي، زمونږ امنیتي ځواکونه باید تمویل او تجهیز شي څو د راتلونکو احتمالي ستونزو لپاره ښه تیاری ونیسي. که چیري ښه تجهیز او تمویل شي نو وبه کولای شي چې کورنیو او بهرنیو ګواښونو ته ښه ځواب ووايي.

۲ــ  افغان دولت د سیمې په کچه مصرفي ځواک لري.هغه رینجر موټرونه چې پولیس او سربازان یې کاروي، د تیلو مصرف یې ډير لوړ دی، او له هر ځل عملیاتو وروسته افغان ځواکونه د تېلو له بحران سره مخ وي. دلته دی چې افغان حکومت د امریکا مالي مرستو ته اړتیا لري.

۳ــ افغان دولت اوسمهال تقریبا ۳۵۰۰۰۰ امنیتي پرسونل لري، دوی هر یو ته د امریکا له مالي مرستو تنخوا ورکول کیږي. ددې دومره امنیتي ځواکونو میاشتینۍ تنخواوې، په خپلو امکاناتو د دوی تجهیز، تمویل او ساتل به د امریکا له مرستې پرته هیڅکله افغان دولت ونه شي کولی.

۴ـ له بل پلوه؛ اوس چې القاعده ډله، داعش او طالبان د سیمې او نړۍ لپاره یو سترګواښ دی نو دې حقیقت ته په کتو اړتیا ده چې امریکا د خپلې دغې پرېکړې ترڅنګ د افغان ځواکونو د تجهیز او پیاوړي کولو په برخه کې هم جدي پاملرنه وکړي.

لیکنه : خوشحال آصفی