چگونه با داعش افغانستان مبارزه صورت گیرد؟

عقب نشینی مشروط ایالات متحده ممکن تنها راه برای محدود کردن فعالیت های دولت اسلامی شاخه خراسان باشد.

منبع : انستیک

نویسندگان: عامره جادوون و عبدالسید

مترجم : سید جمال اخگر

در رهنمود موقت استراتژیک امنیت ملی که در تاریخ 3 مارچ منتشر شد ، دولت بایدن قول داد که با حصول اطمینان از این که ” افغانستان دوباره به پناه گاهی امن برای حملات تروریستی علیه ایالات متحده تبدیل نخواهد شد “جنگهای ابدی” آمریکا را خاتمه دهد.

این در حالیست که هدف مشخص است ، اما این مسیر شامل چندین بازیگر و انتخاب های دشوار است.

دولت بایدن باید تصمیم سختی را در مورد خروج 2500 تن نیروی باقیمانده آمریكا از افغانستان تا اول ماه می اتخاذ كند.

یک چیز واضح است ؛ رئیس جمهور جو بایدن هر تصمیمی که بگیرد ، نقش مهمی در شکل گیری رفتار بازیگران مختلف درگیر در مسائل افغانستان خواهد داشت.

بازیگران اصلی جنگ جاری درین کشور، دولت افغانستان ، طالبان ، نیروهای خارجی و کشورهای منطقه هستند.

یکی از بازیگران که در صفحه نخست وقایع راه پیدا نمی کند ، گروه دولت اسلامی است که در افغانستان بنام دولت اسلامی شاخه خراسان (ISK) یاد می شود.

در حالی که گروه داعش خراسان توانایی حمله مستقیم بر اهداف غربی را ندارد ، اما به باور برخی از اگاهان در صورت که این گروه به چنین ظرفیت برسد هرگز دریغ نمی کند.

این گروه پس از متحمل شدن خسارات فراوان در سال های گذشته ، به تدریج در حال باز ساخت خود است و این نشان دهنده عزم این گروه برای ابقای حیات از طریق حملات آزار دهنده در سال 2020 می باشد. با این حال ، این که با گروه داعش خراسان چه می شود ، بستگی به نحوه تصمیم گیری روی پیشرفت دولت بایدن دارد.

– گروه داعش در صدد چی است؟

پس از ظهور رسمی این گروه در منطقه میان افغانستان –پاکستان در اوایل سال 2015 ، موجی از حملات مرگبار را در سراسر منطقه به راه انداخت و از طریق عملیات انتحاری در کابل ، افغانستان و بلوچستان ، پاکستان به رعب ووحشت خود افزود.

یک عملیات گسترده ضد تروریستی علیه این گروه در دوطرف مرز و درگیری با طالبان افغانستان باعث کاهش قابل ملاحظه ظرفیت عملیاتی داعش خراسان شد اما نتوانست این گروه را کاملاً از بین ببرد.

با وجود این که داعش خراسان تضعیف شده و خسارات ارضی ، رهبری و جنگجویان خود را تجربه کرده است اما همچنان مقاوم است.

داعش خراسان در اواسط سال 2020 داکتر شهاب المهاجر را به عنوان امیر جدید خود که متخصص جنگ های شهری بود و انتظار می رفت استراتیژی جنگی این گروه را در یک فضای در حال تغییر که شامل توافق صلح بین ایالات متحده و طالبان افغانستان بود ، نوسازی کند.

تاکنون برنامه ریزی برخی از حملات و عملیات پچیده ترگروه داعش خراسان ، مانند جنگ 20 ساعته زندان شهر جلال آباد در اگست سال 2020 ، به المهاجر نسبت داده شده است.

امیر جدید در تلاش برای ایجاد پایگاه مجدد ، برای اعضای این گروه که قبلاً در ولایات ننگرهار و کنر افغانستان به دولت تسلیم شده بودند ، عفو عمومی اعلان کرد.

در یک سال گذشته و ماه های اخیر ، داعش خراسان حملات بسیار تحریک آمیز را در ولایات مهم استراتیژیک ننگرهار و کابل انجام داده است. حملاتی مانند ، حمله سال قبل به یک بیمارستان در شهر کابل ، هدف قرار دادن معبد سیک ها و همچنین کشته شدن سه کارمند زن یک رسانه در ماه مارچ 2021 در ننگرهار ، تنها مواردی است که موجبات تبلیغات گسترده را برای این گروه فراهم کرد.

با توجه به وضعیت بد گروه داعش خراسان ، حملات مرگبار شهر کابل و ننگرهار فضای مناسب را برای جلب و جذب این گروه قبل از اینکه برای استراتیژی پرهزینه تصرف اراضی اقدام کند ، فراهم کرده است.

براساس آمار های مجموع حملات داعش خراسان در افغانستان ، این گروه در سال 2020 بیش از 80 حمله را انجام داده است که 41 مورد در ننگرهار ، 23 مورد در کابل و 7 حمله در همسایگی ولایت پروان صورت گرفته است.

32 مورد این حملات علیه نیروهای امنیتی و اطلاعاتی افغانستان از جمله پولیس و کارمندان دولت بوده است. بقیه حملات اقلیت هایی شیعه و سیک ، سفارت آمریکا در کابل و پایگاه نظامی آن در بگرام و همچنین طالبان افغانستان را هدف قرار داده است.

در مقایسه با آمار های سال های گذشته ، این ارقام افزایش قابل توجهی در فعالیت های داعش خراسان را به نسبت آمار سال های 2017 و 2018 که به ترتیب 100 و 84 حمله در افغانستان انجام داده بود ،نشان می دهد.

به نظر می رسد که حملات داعش خراسان تا سال 2021 سیر سعودی خود را حفظ کرده باشد زیرا در دوماه اول امسال 47 حمله انجام داده است .

در حالی که می توان انتظار داشت که داعش برای قدرت نمایی در ادعا های خود مبالغه کند ، بازگشتن این گروه به برخی از عملیات های تبلیغاتی نشانه ای تجدید حیات مجدد این گروه است.

به عنوان مثال ، گزارش شده است که این گروه نشرات رادیویی خود – صدای خراسان – را که طرفداران خود را در مورد عملیات خود در سطح منطقه و جهان به روز می کند دوباره ایجاد کرده است.

علاوه بر این ، داعش خراسان تبلیغات محلی خود را فعال کرده و ویدیو های مستند را منتشر می کند که به نظر می رسد هدف آنها جلب و جذب افراد از داخل سنگر های طالبان باشد.

چنین ویدیو ها شامل مضامین آشنا مانند انتقاد از توافق صلح طالبان افغانستان با ایالات متحده و حمایت دولت پاکستان از طالبان افغانستان و همچنین گزارش های تصویری از آخرین حملات این گروه در افغانستان می باشد. روی هم رفته جای تعجب نیست که مقامات مختلف ایالات متحده از بازگشت احتمالی گروه داعش خراسان ابراز نگرانی کرده اند.

– تاثیرات عقب نشینی ایالات متحده از افغانستان

عقب گرد روند فعالیت های داعش خراسان در سال 2020 ، در مقایسه با 2019 ، ممکن به عواملی مرکب مانند ، عقب نشینی نیروهای آمریکایی ، بلاتکلیفی سیاسی ، اثرات ناگوار اقتصادی و اجتماعی ویروس کرونا وهمچنین عوامل داخلی سازمان مانند رهبری جدید و کاهش نیروها مربوط شود.

با توجه به این شرایط ، کاهش بیشتر نیروها در افغانستان چگونه بر داعش خراسان تاثیر می گذارد؟

پاسخ این سوال به این بستگی دارد که آیا ایالات متحده به پشتیبانی خارجی مبارزه با تروریزم که تا کنون در محدود کردن این گروه بسیار مهم بوده است ، به افغانستان ادامه می دهد یا خیر.

تاکتیک هدف گیری که بالاترین تلفات را به شبه نظامیان و رهبری داعش خراسان بین سال های 2015 و 2018 وارد کرد ، حملات هوایی یا عملیات زمینی با پشتیبانی هوایی ایالات متحده بود.

این عملیات های هوایی و زمینی با حمایت آمریکا ، باعث کشته شدن یا دستگیری بیش از 8000 نفر از افراد وابسته به داعش خراسان از جمله چندین امیر این گروه شد . لازم به تذکر است که اطلاعات مربوط به تلفات غیرنظامیان در این رویدادها به راحتی در دسترس نیست.

برای مبارزه با داعش خراسان ، تلاش های مشترک طالبان و نیروهای امنیتی افغان بسیار موثر خواهد بود، طوری که در هنگام بیرون کردن داعش از کنر با پشتیبانی حملات هوایی ایالات متحده مشاهده شد.

عقب نشینی کامل ایالات متحده احتمالاً به داعش خراسان برای باز پس گیری اراضی و تشدید حملات شهری انگیزه می دهد که از یک طرف اعتبار خود را افزایش دهد و از جانب دیگر میان دولت و طالبان فضای بی اعتمادی ایجاد کند.

به همین ترتیب ، توانایی داعش خراسان برای تحکیم خود در آینده بستگی به موفقیت گفتگو های بین الافغانی و توقف خشونت دارد ، که هردو در حال حاضر غیر قابل دسترس است.

پس از خروج کامل آمریکا ، اگر خشونت ها همچنان خارج ازکنترل باشد و طالبان بخواهند دولت افغانستان و نیروهای امنیتی را تحت فشار قرار دهند ، این موضوع برای داعش فضای دلخواه را ایجاد خواهد کرد.

از سوی دیگر ، این احتمال وجود دارد که دولت بایدن یک عقب نشینی مبتنی بر شرایط ، که منوط به کاهش مداوم خشونت ، یک توافق سیاسی با دوام بین الافغانی و حمایت بین المللی برای تسهیل اداره و مبارزه با تروریسم باشد، را انتخاب کند.

گرچه به نظر می رسد که این یک سفارش بلند بالای باشد ، اما این یگانه راه است که به احتمال زیاد پیش شرط های یک رویکرد مشترک را در اختلال شبکه های داعش خراسان که تلاش برای سرباز گیری از میان گروه های محلی و منطقه ای دارد ایجاد کند.

* این ارقام و آمار براساس ادعاهایی است که دولت اسلامی از طریق رسانه هایی مانند النبا گزارش های هفته وار عملیات های جهانی خود را نشر می کند

دکتر امیرا جادون معاون استاد در مرکز مبارزه با تروریسم و گروه علوم اجتماعی آکادمی نظامی ایالات متحده در وست پوینت ، نیویورک است وعبدالسید پژوهشگر غیر وابسته در زمینه جهاد و سیاست و امنیت منطقه افغانستان و پاکستان است .