په کيسه کې کرکټر کښنه (نهمه برخه)

په کيسه کې کرکټر کښنه (نهمه برخه) / بصيرالحق عادل

د کونډې جينۍ په کيسه کې کرکټر
د کونډې جينۍ کيسه مو ولوستله اوس به يې بېلابېلو خواو ته لنډه کتنه وکړو او کرکټريزه برخه يې به  وسپړو.
لومړی د کرکټر په اړه خبرې کوو. کيسه په ډېر مهارت پيل شوې ده، په پيل کې يې خوځښت پروت دی. کره کتونکي هم د کيسې په پيل کې په حرکت ټينګار کوي.
((د مرجانې په مرغۍ سترګې ولګېدې، نو لکه زمرۍ وغړمبېده او سرې سترګې يې پرې راوښکې.
ــ تورې بلا زما د ګل پشان زوی دې وڅاټه اوس مو لا شرموې بېل. . .))
ليکوال په پوره مهارت او کيسه ييز اصولو سره سم د کيسې کرکټر لوستونکي ته ورپېژني او د کرکټر څېره په داسې ډول کاږي چې د لوستونکي سترګې ته يې ودروي.
څنګه چې د کيسې نوم کونډه جينۍ ده نو د کيسې په پيل کې مرجانه په خپلې نږور مرغۍ سترګې راوباسي او غصه کيږي ورته نو لوستونکی پوهېږي چې همدغه مرغۍ کونډه جينۍ او د کيسې مرکزي کرکټر دی. عموماً په پښتني ټوله کې خواښې خپلې نږور سره په تونده لهجه خبرې کوي او بيا چې کومه نجلۍ کونډه شي نو د خسر پر کور کې بيا قيامت پرې جوړ وي.
سيد راحت زاخيلي په لاندې جمله کې د کرکټر څېره په ډېر لنډ ډول انځوروي:
((پر زړه خوږې مرغۍ ځان ټينګ نه کړای شو، يوه وارخطا چېغه يې تر خولې ووتله او د خېرنې پټې(پړوني) پيڅکه يې مخ ته ونيول او ويې ويل:. . . . . . . . . ))
پښتانه په ټوليز ډول دوديز خلک دي، عزت او حجاب يې تر ټولو لويه مذهبي او دوديزه مسله ده چې ټينګ پرې ولاړ دي، ځينې خلکو بيا دا دود په بل ډول تعبير کړی دی، حتی نجونو ته د سينګار حق نه ورکوي، که کومه پېغله چې مېړه ونه لري او سينګار وکړي نو ځينې خود غرضه خلک ډول ډول تورونه ورپسې تړي. د کونډې لپاره خو په دوديز ډول سينګار کفر ګڼل کيږي، په پورته بېلګه کې ((خيرن پړونی)) زموږ سترګو ته بې وسه پېغله دروي، نو ځکه په پوره مهارت د ظاهري بڼې او نوم سره سم کرکټل انځور شوی دی او په يوه کوچنۍ جمله کې زموږ سترګو ته کرکټر تصويريږي.
(( له ډېره درده تړقېدله او په اوښکو يې د لوپټې پيڅکه خيشته پيشته کړې وه، په سلګو سلګو يې ووې))
اوښکې په لوپټه پاکول، په سلګو کې خبرې کول مو حتمن سترګو ته يوه بې وسه پېغله دروي.
د کونډې جينۍ په کرکټر کې رواني اړخ: ((د ټول ټبر پېغورونه به يې تېرول، د سخر کنځل به يې زغمل، ټوله ورځ به يې کار کې زړګی وچاود خو بېګاه ته به يې د سترګو پټولو حق هم نه و.))
موږ وينو چې کرکټر د ستونزو سره مقابله کوي، حوصله لري، که څه هم تنکۍ پېغله ده خو ظلمونه، پېغورونه پر ځان مني، زغممي يې، نه احساساتي کيږي.
هره ورځ وهل کيږي خو بيا هم په ډېره مينه د خپلې خواښې سره خبرې کوي او وايي: ((مورې نور وهل نه شم زغملی، زما ګناه خو راوښيه.))
او يا هم د خواښې له وهلو وروسته په سلګو سلګو وايي:
((ابۍ ته زما په دې خوږ زړګي ولې مالګې دوړوې؟))
خسر چې يې ډېر ظالم دی، پېغورونه ورته وکړي، مرغۍ ووهي خو بيا هم مرغۍ ورته په ډېره  مينه د پلا خطاب کوي او وايي:
((باباجي سول «سېځل» غواړم))
طبعاً د کيسې په پيل، منځ او پای کې په رواني حالت کې بدلون راځي، خو دا بدلون بايد د داستاني منطق له مخې وي. دلته د کونډې جينۍ رواني حالت په ښه ډول انځور شوی دی، که چېرته مرغۍ د خسر او خواښې د ظلمونو په مقابل کې جدي غبرګون ښوودلی  نو کيسه بې خونده کېدله د کونډې جينۍ بې وسي بيا موږ ته ټوکې ښکاره کېدلې.
د کونډې جينۍ ټولنيز اړخ: ((مرغۍ ښايسته وه، قابله وه، همزولو به يې ويل ددې په خبرو کې جادو دی، د هرڅوک راماتوي، په  خپل کلي کې د مرغۍ اصيل والي او سيالتوب مشهور و.))
په کيسه کې له بېلابېلو برخو مالوميږي چې مرغۍ د پلار په کور کې ښايسته نجلۍ وه، قابله وه، په پېغلو کې يې سيال نه پيدا کېدله، خو پلار چې يې د پيسو لېونی دی د مرغۍ ژوند له بدبختۍ سره مخ کوي. په داسې کورنۍ کې يې د ژوند فيصله کوي چې پېغله او ښايسته مرغۍ هلته ژوند نه شي کولی، خو بيا هم مرغۍ دومره هوښياره او زغمناکه ده چې د خپل خسر او خواښې د مور او پلار په څېر درناوی کوي. ددې لپاره چې د مرغۍ د عزت په خاطر د دوی نا سمې اندېښنې خمتې شي نو مرغۍ ورته د پلارجان او باباجي خطاب کوي او خپل مرګ ترې غواړي:
((باباکه که رښتيا داسې وي نو ما اوس وسوځووه چې سبا ستاسې د ډېران ايرې  يم او څوک مې نوم په خوله وانخلي!))
مرغۍ پښتنه پېغله ده، پښتانه تر هرڅه په خپل عزت ډېر خپه کيږي، نو مرغۍ ځکه د خپل عزت په خاطر اول له دوی د مرګ غوښتنه کوي خو بيا وروسته دې ته مجبوريږي چې ځان په سيند لاهو کړي او د وجود غوښې يې د ماهيانو خوراک شي.
نور په بله برخه کې. . .